Chuyện đời lính

Phần 37
Tôi được nghỉ chút sau chuyến đi và trước chuyến bay, xin kể một câu chuyện nhỏ nhỏ cho bà con nghe chơi, câu chuyện ở Quảng Bình.

Câu chuyện về người đồng bào dân tộc Rục (Chứt) ở Minh hóa, Quảng Bình, đây là 1 trong 10 tộc người được các Tổ chức nghiên cứu về con người trên thế giới, và Việt Nam đánh giá là bí ẩn nhất.

Trong bài này tôi sẽ không đề cập tới nguồn gốc hay lịch sử… vv của họ, vì tôi không có chuyên môn trong lĩnh vực đó, tôi chỉ xin kể về những mẩu chuyện nhỏ đã nhìn thấy và chứng kiến tận mắt những người đồng bào Chứt (Rục) đã làm thôi, với tôi thì nó rất lạ lùng và bí ẩn…

Khả năng của con người và thiên nhiên luôn là những điều bí ẩn không dễ giải thích, vậy nên nếu không tin xin mọi người vui vẻ bỏ qua nhé.

Năm 2001 một lần do chuyến công việc, tôi ghé qua Minh hóa, Quảng Bình, lúc đó nơi đó còn rất nhiều khó khăn, vì là vùng sâu và xa của Quảng Bình, từ Ba Đồn theo đường 12 lên Minh hóa, chừng trên dưới trăm cây số mà phải chạy tới hai ngày, đường xấu lắm xe đặc chủng quân sự phải bầm dập te tua mới qua được, tới sẩm tối chúng tôi mới vào tới thung lũng Rục Lạc. Một thung lũng giữa trùng trùng núi đá xám xịt sừng sững, mù mịt sương khói, lam sơn chướng khí… ở một cái bản làng nhỏ nhỏ có cái tên rất lạ là Mò o ồ ồ… anh em biên phòng cho biết đó là một tên địa danh chứ không phải do anh em tự đặt đâu nên các anh đừng có cười vội…

Bản này nhỏ xíu, tôi thấy chỉ chừng chục nóc nhà, còn phía sâu nữa còn hay không thì tôi không biết, vì chỉ ở đó có một đêm thôi…

Và đêm ở đó, tôi may mắn được chứng kiến một sự việc rất lạ lùng, và sau đó trên xe đi tiếp tôi được anh em biên phòng ở đó lâu năm kể thêm cho nghe nhiều câu chuyện bí ẩn về một tộc người thiểu số bí ẩn có tên là người Chứt, hay còn gọi là người Rục.

Tộc người này mới được bên Công an võ trang (sau là biên phòng) phát hiện và đưa về cộng đồng từ những năm 50 – 60 thôi, trước đó ho sống ẩn dật trong những hang động, vòm núi đá, tận sâu trong rừng già Trường Sơn và sát biên giới Lào, họ được các tổ chức nghiên cứu đánh giá là bí ẩn nhất trong 10 tộc người bí ẩn trên thế giới, vì không có chữ viết, sử dụng ngôn ngữ riêng và không có khái niệm thời gian…

Chúng tôi được họ mời ăn pồi hay pội… là một thứ thức ăn chính của họ nó được làm từ ngô và sắn, xay và giã rất cầu kỳ công phu, khi ăn thì bốc bằng tay và bóp bóp như nắm xôi người ta hay nắm cho con nít vậy.

Kể từ khi được chính quyền đưa từ rừng sâu về khu thung lũng đó ở là khá lâu rồi, tuy nhiên họ vẫn quen với đời sống trong rừng hoang nhiều hơn, và có nhiều gia đình vẫn bỏ nhà lại vào trong hang núi sinh sống, tới mùa mưa lũ họ mới từ rừng sâu quay về lại căn nhà cũ.

Nơi đó lúc đó tôi nhớ không nhầm thì hình như là 100% không có điện đóm gì cả thì phải, đường xá cũng gần như ruộng cày…

Vừa xuống xe được một lúc thì anh em báo là chuẩn bị có lễ cúng ma quỷ gì đó, vậy là mấy anh em tôi tò mò tới xem…

Có chừng hai gia đình lếch thếch bẩn thỉu dắt díu nhau từ rừng sâu về, hai người đàn ông khiêng một cái đòn bằng cây lồ ô, ở giữa cây đòn có trói một con thú rừng thì phải, nó giãy giụa liên tục và hú hét đinh tai…

Tới gần xem kỹ tôi kinh hãi phát hiện ra đó không phải là con thú rừng, mà là con người, một người đàn bà chắc chỉ chừng trên dưới 40 tuổi thôi, tóc chị ta xổ tung tả tơi bê bết bùn đất vàng khè, quần áo không rõ màu gì và bẩn như một con trâu vừa đi cày ruộng về… chị ta giãy rất mạnh và mắt long sòng sọc, miệng hét liên tục và nói ngôn ngữ của chị ấy, người Rục, tôi không thể hiểu…

Khi anh em tôi không biết gì, bảo nhau định yêu cầu họ thả chị đó ra và cởi dây trói… thì anh bạn biên phòng ra hiệu, dừng lại… anh nói nhỏ với tôi, đừng can thiệp anh ơi, người này bị ma rừng nhập họ đang đưa về làm lễ trừ ma…

Thật hoang mang…

Trong đám người còn một người đàn ông nữa tay và đầu quấn chiếc áo, tôi thấy có máu và còn đang ướt cả ra ngoài, và một đứa trẻ được một đứa lớn hơn cõng trên lưng cũng băng buộc gì đó ở tay…

Người ta lội lóp ngóp trong một cái sân lõng bõng bùn đất, trước một căn nhà sàn thấp lè tè, lụp xụp…

Gần như tất cả những người xung quanh mấy căn nhà đều túa ra và tới tụ tập quanh cái sân ngôi nhà sàn đó, vài người đàn ông nhanh chóng vác qua những cây khô, họ đốt một đống lửa to, khói cay xè bay mù mịt…

Một ông già, hình như là trưởng bản, già làng hay tộc trưởng gì đó xách vài cái ống lồ ô to cỡ bắp tay đã lên nước đen xỉn, chui ra từ căn nhà sàn, ông ngồi trên hòn đá to cạnh đống lửa, đóng khố thì phải, nhưng lại mặc bên trên người một chiếc áo của bộ đội đã cũ, hai ống tay đứt cúc lòng thòng, cáu bẩn, xếp mấy cái ống lồ ô giữa sân và chắp tay đọc gì đó, những người khác đứng xung quanh cả già cả trẻ im phăng phắc, chỉ nghe tiếng lửa réo ù ù và nổ lách tách cùng tiếng gió…

Hai ba người khiêng người đàn bà bị trói lại, thả ngay cạnh đống lửa, giữa vũng bùn nước lép nhép… và dắt người đàn ông bị thương cùng đứa nhỏ vào trước mặt ông già kia.

Chúng tôi nổ máy xe, bật đèn soi cho họ.

Những người Rục xung quanh đứng tụm lại cách biệt với chúng tôi, nét mặt e dè, con nít thì sợ hãi… họ luôn tránh khi tôi muốn tới gần, và không trả lời khi chúng tôi hỏi…

Có lẽ không phải họ coi thường chúng tôi, mà bản chất tộc người này rất nhút nhát trước những người lạ, và ít nói… gần như ngại giao tiếp và tránh thế giới bên ngoài.

Chỉ có anh bạn biên phòng có lẽ biết chút tiếng của họ mới thỉnh thoảng nói chuyện với họ vài câu khe khẽ.

Ông già kia bắt đầu tháo chiếc áo quấn ở tay và đầu người đàn ông, vết thương được đắp thứ lá cây gì đó và máu bắt đầu chảy xuống từ từ, ông lấy một cây nứa, gạt hết lá từ vết thương ra, miệng vẫn đọc gì đó, và đứng lên rút một cành khô đang cháy trong đống lửa khua khua hai ba lần rồi bắt đầu hơ vào gần vết thương rồi thổi vào cây củi than đỏ rực đó…

Người đàn ông bị thương đứng im lặng, mặt không hề tỏ ra đau đớn như lúc mới tới, chừng mấy chục giây, ông già lại rút cây nứa trong ống lồ ô ra gạt gạt trên vết thương, và rất kỳ lạ… máu ngừng chảy.

Đứa bé cũng được đưa tới làm y như vậy, nó không tỏ ra đau đớn và mắt chỉ nhìn chúng tôi lấm lét và tò mò với chiếc xe ô tô đang nổ máy chiếu đèn…

Tôi nhẹ nhang len tới sát người đàn ông bị thương, xem xét… vết thương ở đầu được buộc lại, còn vết thương ở cánh tay rất lạ, nó có hình e líp hơi rộng và rất sâu, đã sưng tấy rất to xung quanh, nhưng lạ là nó không còn chảy máu nữa, dù mới vài chục giây nó còn đang chảy thành dòng và nhỏ giọt…

Đứa nhỏ cũng bị một vết thương giống na ná người đàn ông… nhưng qua nét mặt nó thì tôi thấy dường như nó không đau đớn gì, tôi thầm thán phục sự chịu đựng của nó…

Sau khi sử lý xong hai vết thương, ông già liền tiến tới gần người đàn bà bị trói nằm dưới đất, đọc lầm rầm gì đó và tay chỉ lên trời rồi lại chỉ vào chị kia…

Chị bị trói thì giẫy bật rất mạnh, như một con cá bị kéo lên cạn vậy… và chừng mấy chục giây sau thì nằm yên.

Hai ba người tiến lại dùng dao cắt những bó dây trói chằng chịt ở tay chân và cả người chị đó rồi dựng chị ngồi dậy.

Ông già lại cầm cây cuỉ đang cháy hươ hươ và thổi vào chị kia, từ trên đầu, và lần lần xuống cả người, sau cùng hai ba người tiến lại ôm đầu chị kia ngửa ra ông già đổ một thứ nước gì đó từ ống một cây lồ ô vào miệng chị… và ông cầm chiếc ống lồ ô đó ghé miệng vào đọc rì rầm trông giống như ta cầm mic hát vậy, tiếng rì rầm vọng vào cái ống kêu uôm uôm… chừng chục giây nữa, ông dừng lại cúi xuống người đàn bà nói gì đó, rồi quay lưng xách mấy cái ống đi vào nhà…

Tất cả mọi việc diễn ra chừng mười mấy hai chục phút là cùng.

Mọi người múc những thùng nước mang tới dội thẳng vào người đàn bà, chị ta vẫn ngồi yên bất động ở cạnh đống lửa như vậy…

Tôi len tới chỗ cậu biên phòng tính hỏi vài câu, thì thoắt cái chị kia đứng dậy, bước liêu xiêu vài bước, rồi vài người tới đỡ chị đó tới ngồi trên một cây gỗ khá to ngay cửa nhà sàn của ông già, chị ta lại ngồi đó, có hai người đàn bà ngồi bên cạnh, búi tóc giống nhau, trên phía đỉnh đầu và lệch một bên… nhìn khá lạ…

Tôi tính rủ anh bạn chui vào ngôi nhà sàn đó, nhưng cánh cửa đã khép lại.

Những người còn lại lặng lẽ dọn dẹp đống lửa và tản mát về nhà…

Chị đàn bà kia cũng đứng dậy từ lúc nào và dắt đứa bé bị thương xiêu vẹo bước đi…

Chúng tôi quên cả ăn ngồi ngơ ngẩn nhìn những gì vừa diễn ra, nó như một bộ phim hư cấu vậy…

Đêm đó tôi thức gần hết đêm nghe anh bạn biên phòng kể về những điều như huyền thuật lạ lùng của tộc người Chứt này…

…

Họ có những khả năng lạ lùng anh ạ, không riêng Việt Nam, có cả những đoàn của nước ngoài từng tới nghiên cứu ăn, ở cùng họ… những năm trước, và đều phải tròn mắt khi chứng kiến như anh… họ làm cách gì, và làm thế nào thì nói thật với anh, tôi cũng chịu… tôi biết khá nhiều ngôn ngữ của họ, đủ để hiểu họ muốn diễn đạt gì… nhưng những câu giống như là “thuật chú” khi họ thực hiện những nghi thức thì thật lòng tôi không hiểu, dường như đó là một thứ ngôn ngữ nữa của riêng họ, hay của riêng những người được coi là thầy mo, thầy giàng… giống như thầy cúng của đồng bào khác vậy.

Những năm trước thậm chí là tầm năm 9 mấy gần đây, hổ ở rừng Lào thỉnh thoảng xuất hiện ở đây, rồi gấu, min, heo rừng thì bây giờ vẫn còn cả bầy… nhưng đặc biệt là người Rục này không bao giờ bị thú dữ tấn công khi họ sống ở rừng, trong khi những đồng bào khác vẫn bị, thậm chí là thường xuyên…

Bởi người Rục có “thuật” hấp hơi tránh thú dữ…

Họ còn cả “thuật” lạ lùng nữa là “thuật” thổi thắt, và thổi mở… thầy giàng đọc chú và thổi vào bát nước đưa cho người đàn bà uống, nó còn hiệu nghiệm hơn cả đặt vòng, hay dùng thuốc tránh thai, khi không muốn sinh thêm con, còn muốn sinh con thì lại thổi mở…

Và thuật cầm máu bằng thổi lửa đọc thần chú… mà các anh vừa xem lúc tối đó, lính của tôi bị mìn bay cả một chân một tay, vậy mà nhờ gặp họ trong rừng thổi cầm máu cho và giữ được tính mạng (người lính này còn sống, tôi đã gặp trực tiếp anh, quê anh ở Thanh Chương Nghệ An, anh đã kể lại cho tôi nghe câu chuyện bị bom Mỹ từ hồi chiến tranh nổ, có ba người thì hai người hy sinh, mình anh bị nhẹ nhất. Anh mất một cánh tay và môt chân, hôn mê và tỉnh dậy rất nhanh mà không cảm thấy quá đau đớn, chỉ hai tai ù vì tiếng nổ còn vết thương khi đưa về viện anh vẫn không cảm thấy đau, và mất máu…)

…

Con người có nhiều những khả năng thật kỳ lạ và bí ẩn, gần cả cuộc đời phiêu bạt tôi đã gặp rất nhiều lần, tôi chỉ kể lại chi tiết những gì mình thấy tận mắt, còn nghe kể thì nhiều lắm nhưng không nhìn thấy nên không dám kể ra.

Có nhiều chuyện mà không riêng tôi, có cả những người nước ngoài chứng kiến, chi biết há mồm ngơ ngác, như có lần tôi xem những thầy phù thuỷ ở Tây Tạng dẫn một cái xác chết trong rừng sâu về nhà… cái xác đã thối rữa, giòi bọ lổm ngổm… mùi thối lộng óc, miệng há ra trễ xuống, con mắt xổ ra lủng lẳng… một tờ giấy dán từ đỉnh đầu rủ xuống che mặt, một tấm vải khoét lỗ trùm qua đầu, màu đỏ rủ xuống thò cái đầu ra bên trên… nó cứ chập chững đi giữa đường, đằng sau là tay phù thuỷ đi tỉnh bơ, miệng đọc ê a gì đó như những người thầy pháp hay đọc, lưng giắt chiếc phất trần cáu bẩn, hai tay cầm hai cái chuông bằng đồng lắc leng keng, leng keng…

Tôi với một người bạn, cùng hai ba người nước ngoài chắc họ là phóng viên hay gì đó, vì đeo rất nhiều máy chụp hình trên người… chạy theo sau, có tay nước ngoài còn sờ tay vào một mẩu nội tạng thối rữa của xác chết rơi ra, người nhà cầm một cái túi và dùng hai chiếc đũa bằng cành cây liễu gắp bỏ vào túi, tay kia còn sờ và cho tay vào miệng nếm thử nữa, rồi nhổ phì phì ? ?, rất kinh hãi…

Sau đó vài năm thì tôi quen anh bạn hôm qua đi cùng tôi, anh ở Trung tâm nghiên cứu động vât ẩn sinh… là những động vật bí ẩn trong rừng sâu, anh đang nghiên cứu “Chương trình 5202” hình như là tìm kiếm một sinh vật nôm na như người rừng ở khu vực núi Ngọc Linh Kon tum bí ẩn… sau này tôi nghe nói là nó có thật và rừng đó đã phong tỏa làm khu bảo tồn thiên nhiên hoang dã.

Anh em tôi đã quay lại thung lũng Rục Lạc, nhưng ngôi nhà sàn cùng người đàn ông đó đã không còn, và nhiều cái đã thay đổi, đời sống của người Rục đã tốt lên rất nhiều.

Tuy nhiên vẫn còn nhiều điều bí ẩn từ tộc người này không riêng với tôi mà rất nhiêu người khác nữa vẫn còn là bí ẩn.

Bức hình này là chụp trên một hang đá nơi những người Chứt sinh sống bên trong, nhìn nhũ đá trông giống một chiếc xương sọ người bị vỡ, thấy nó kỳ quái quá nên tôi chụp lại năm 2016.