Mậu dịch viên - Tác giả DeGiaMeGai

Phần 1
Phố huyện sáng sớm ngày cuối tháng. Gọi là phố nhưng chỉ là một con đường trải đá cấp phối chạy tuốt từ đầu đến cuối thị trấn. Bên đường là hai dãy nhà nối nhau san sát. Ngoài trụ sở của một số cơ quan nhà nước có chút bề thế ra thì tuyệt đại đa số những ngôi nhà ở đây đều thấp bé, rêu phong phủ màu thời gian.

Khép nép đứng bên đường cạnh chiếc xe đạp Thống Nhất cà tàng, một cô gái dáng người cao ráo thướt tha trong bộ sơ mi vải non trắng với quần sa tanh đen bóng, trên tay cầm chiếc nón lá đã sờn.

Loan nhìn sang của hàng Mậu dịch số 3 bên kia đường. Lố nhố người đứng trước hai ô cửa sổ vẫn còn đóng, xung quanh là mấy dãy gạch đá xếp hàng xí chỗ. Hôm nay là ngày làm việc đầu tiên của cô ở đây.

Tốt nghiệp cao đẳng kế toán tài chính được ba năm, tất tả chạy vạy xin việc khắp nơi và đã làm vài chỗ nhưng không đâu vào với đâu. Cô mới lấy chồng năm ngoái. Hùng chồng cô là viên chức ga xe lửa gần nhà. Bố chồng cô, một cán bộ về hưu, nhờ quen biết đã xin được cho con dâu vào làm tại đây. Nói là quen biết nhưng cũng phải mất 7 cây vàng (gần nửa cơ nghiệp của gia đình) đi kèm thì mới có xuất cho cô vào chỗ này.

Vị trí làm việc của cô là mơ ước của bao nhiêu người, niềm hãnh diện của không ít gia đình khi có con em làm mậu dịch viên.

Nhăm nhăm tờ quyết định phân công công tác trên tay, Loan dắt xe sang bên kia đường. Dòng người ken đặc trước cửa khiến cô không thể tiến lên.

– “Các bác cho cháu đi nhờ cái ạ” – Loan nhẹ nhàng lên tiếng.
– “Ơ hay cái con bé này, đứng ra đằng sau xếp hàng đi chứ”

Giọng một bà sồn sồn cất lên. Xung quanh là bao ánh mắt không mấy thiện cảm nhìn theo.

– “Dạ, cháu làm ở đây, các bác cho cháu đi nhờ chút”

Nghe đến đây, đám người xung quanh không ai bảo ai, dạt sang hai bên. Ánh mắt từ thiếu thiện cảm của họ chuyển sang khép nép một cách nhanh chóng.

Cũng không lạ. Ở cái thời bao cấp này, các cô mậu dịch viên được ví như những bà hoàng, được tôn sùng và kiêng nể không kém các quan chức. Mặc dù không có quyền sinh quyền sát gì trong tay nhưng cứ giáp mặt họ ở cửa hàng mậu dịch thì sẽ biết tay nhau liền.

Lọc cọc dắt xe vào lối nhỏ bên hông khu mậu dịch, Loan chậm rãi đi thẳng vào phía trong, nơi có 2 người phụ nữ đang lúi húi nhặt nhặt, chia chia, sắp xếp hàng hóa.

– “Em chào các chị ạ”

Loan cất tiếng. Hai người phụ nữ kia cũng ngẩng lên hất hàm…

– “Cô là ai, ai cho cô vào đây thế?”
– “Dạ em là Loan, hôm nay đến nhận công tác ạ”
– “À…” – Hai người phụ nữ cùng đồng thanh. Họ nhìn Loan từ chân lên đầu rồi lại nhìn từ trên xuống dưới.
– “Cô vào trong kia gặp anh Đại”
– “Dạ…”

Loan dựng tạm cái xe vào tường rồi khép nép đi vào trong. Phía sau, hai người phụ nữ kia cùng bĩu môi rồi nhìn nhau tủm tỉm cười.

Nàng đi qua hai cánh cửa đang đóng, đến căn phòng thứ 3 trong cùng cửa mờ.

Cộc… cộc… cộc…

– “Em nào đó, vào đi. Gớm hôm nay lịch sự thế?”

Một giọng đàn ông ồm ồm vang lên.

– “Dạ cháu chào chú ạ”

Người đàn ông đang xì xoạp húp bát mì, nghe giọng lạ, lúc này ông ta mới ngẩng mặt lên với một chút ngơ ngác.

– “Cháu là…”
– “Dạ cháu là Loan, hôm nay đến nhận công tác ở đây ạ”
– “À… à… ờ… cháu ngồi đi”

Ông Đại vừa chỉ chỗ cho Loan ngồi vừa cố húp nốt bát mì.

– “Chú tưởng mai đầu tháng mới có nhân viên mới chứ, sao kỳ này trên lại phân công người đến nhận việc cuối tháng thế nhỉ?”
– “Dạ cháu cũng không rõ, trong giấy ghi thế nào thì cháu làm như thế ạ”
– “Ừ…” – Ông Đại gạt bát mì sang một bên, cầm tờ quyết định từ tay Loan, ngắm ngắm nghía nghía rồi ngẩng lên nhìn nàng.

Lúc này ông mới được nhìn kỹ người con gái đang ngồi đối diện. Khuôn mặt xinh xắn, môi hồng hào, sống mũi cao, đôi mắt tròn đen nháy, nước da trắng sáng, mái tóc dài đen nháy thoang thoảng mùi bồ kết xõa một nửa sau lưng một nửa đằng trước phủ lên gò bồng đảo nhô cao phập phồng dưới lớp áo.

Nuốt đánh ực một cái, không biết ông Đại nuốt nốt chỗ mì trong mồm hay là nước miếng chảy ra nữa.

Ông Đại năm nay 59 tuổi, còn một năm nữa về hưu, dáng người bệ vệ, mặt mũi khá dữ tợn, đầu hói gần hết tóc. Người ta vẫn gọi ông là Đại chột bởi một bên mắt của ông bị hỏng từ lúc sinh ra. Chính vì cái mắt đó mà ông không phải đi lính suốt những năm chiến tranh. Ở nhà làm chân cung ứng trong ban quản lý hợp tác xã, hơn chục năm trước không biết quen biết chạy chọt thế nào mà được về đây làm cửa hàng trưởng.

– “Cháu theo chú ra đây” – Ông Đại đứng dậy, khẽ vỗ lên vai Loan.

Loan lũn cũn bước theo ông ta một cách ngoan ngoãn.

– “Ê mấy cô.” – Ông Đại nói lớn khi đến gần hai người phụ nữ.
– “Đây là cháu Loan, từ hôm nay sẽ làm việc tại đây. Các cô chỉ dẫn công việc cho cháu nó nhé”

Nói xong ông ta quay về phía Loan.

– “Đây là chị Ngọc và chị Linh, có gì cứ làm theo sắp xếp của các chị ấy nhé”
– “Dạ vâng ạ”
– “Mấy chị em tự làm quen và phân công công việc cho nhau nhé”

Ông Đại quay vào trong mà không quên tia mắt nhìn thân hình đang đứng bên cạnh.

… Theo quy định 7h30 bắt đầu bán hàng nhưng gần 8h hai cửa sổ nhỏ mới mở ra để hoạt động. Dòng người ùn ùn xông tới, một rừng tay thò qua chấn song và ô cửa. Tiếng nói, tiếng la huyên náo cả một góc phố huyện.

– “Mấy người làm cái gì mà sồn sồn lên thế. Từ từ lần lượt chứ”

Ngọc quát xa xả và đám người đang lố nhố sau khung cửa, tiếng ồn ào bỗng dịu hẳn đi. Thế mới thấy quyền uy của mậu dịch viên thời bao cấp lớn cỡ nào.

… Buổi sáng làm việc đầu tiên của Loan chủ yếu là bê, vác, nhặt, gom… đồ theo sự chỉ chỏ của hai bà chị kia. Cửa hàng mậu dịch này chuyên cung ứng lương thực và thực phẩm khô còn rau củ thịt cá thì lại phải mua bên cửa hàng mậu dịch số 2 cuối thị trấn.

Là buổi đầu tiên lại ít khi phải làm nặng nên Loan tỏ ra khá mệt. Chẳng mấy chốc mồ hôi đã lấm tấm trên trán khiến cho khuôn mặt thanh tú của nàng long lanh hơn.

Ông Đại đứng chắp tay sau lưng làm như đang giám sát công việc của mọi người nhưng thực ra chủ yếu để ngắm cô nhân viên mới tên Loan. Mắt ông ta sáng rực lên mỗi khi Loan cúi xuống nhặt đồ. Mặc dù cổ áo cài khuy cao nhưng mỗi khi nàng cúi xuống, đôi gò bồng đảo lại lấp ló hiện ra qua cổ áo hẹp.

Hành vi của ông ta không thể qua được mắt chị Ngọc. Thỉnh thoảng Ngọc lại véo tay Linh hất hàm về phía ông Đại. Hai người phụ nữ nhìn nhau tủm tỉm cười. Suốt bao năm qua họ đã quá hiểu tay sếp già dâm dê này và dường như điều đó với họ là hết sức bình thường.

– “Anh Đại chỉ bảo cháu nó làm việc đi chứ… híhí…”

Linh vừa nói với ông Đại vừa nhìn Ngọc, hai chị em cùng cười khúc khích.

Ông Đại đang nghệt mặt nhìn Loan làm việc giật mình quay lại hai người phụ nữ kia cười tẽn tò.

– “Mấy cô cứ tập trung vào việc của mình đi. Làm không lo làm cứ…”

Hôm nay là ngày cuối tháng, lượng người đi mua đồ cũng nhiều vì sang tháng mới các tem phiếu của tháng cũ sẽ không còn dùng được nữa. Nó khiến cho Loan phải luôn chân luôn tay.

… 11h, hai cánh cửa sổ đóng lại trước sự ngơ ngác của đám đông chật kín phía ngoài.

– “Đã đến giờ nghỉ trưa đâu các cô ơi?”

Giọng một người trong đám đông hỏi vọng vào.

– “Đến giờ nhập hàng” – Linh trả lời gọn lỏn rồi đóng sầm cánh cửa.

Ở đây, luật bất thành văn 11h nghỉ trưa. Đám người ngoài cửa chỉ biết tiu nghỉu tản dần ra. Thay vào đó lại là đống gạch đá lố nhố xếp thành mấy hàng bên ngoài cửa.

Lúc này Loan mới được ngơi việc, tay chân và lưng nàng mỏi nhừ, ngồi bịch xuống ghế nhưng môi vẫn phải nở nụ cười tươi tắn với ba người kia. Ông Đại và hai người phụ nữ đều nhìn nàng với ánh mắt hài lòng.

Cả nhóm người đi vào phía trong để nghỉ ngơi chuẩn bị ăn trưa. Có hai gian phòng nhỏ phía cuối, một phòng cho nhân viên phía ngoài còn một phòng phía trong cho ông Đại.

Bữa trưa với cơm cạp lồng nhanh chóng được Ngọc và Linh dọn ra. Trong khi đó Loan hơi lúng túng. Hôm nay là buổi đi làm đầu tiên nên nàng quên mất chuẩn bị cái vụ ăn trưa này.

– “Anh Đại xem bố trí cho em nó ăn trưa đi kìa”.

Vừa nói Ngọc vừa hất hàm về phía ông Đại đang đứng cửa với nụ cười đầy ẩn ý.

– “Ừ nhỉ, thế cháu không mang cơm đi à”
– “Dạ cháu không ạ”
– “Ừ, thế đợi chú bắc bếp nấu mì cùng ăn”.

Ông Đại vừa nói vừa lon ton đi châm bếp dầu. Cái mùi khét đặc trưng nồng lên xung quanh. Chẳng mấy chốc, hai bát mì to bốc hơi nghi ngút được bưng lên. Bốn người ngồi quây quần bên cái bàn tròn nhỏ.

– “Loan sướng nhé, mới ngày đầu đi làm đã được sếp Đại phục vụ rồi. Chả bù cho bọn chị ở đây bao năm mà có được như thế này đâu” – Chị Linh láu táu nói.
– “Dạ, cháu cảm ơn chú ạ” – Loan quay sang ông Đại lí nhí cảm ơn.
– “Ấy chết, em mà gọi chú là anh Đại không vui đâu. Phải không anh Đại nhỉ?”

Đến lượt Ngọc lên tiếng, chị vừa nói vừa nhìn ông Đại nháy mắt.

– “Đúng đấy, anh Đại còn phong độ ngời ngời thế này cơ mà. Đừng có gọi bằng chú nghe chưa” – Linh đệm thêm vào.
– “Dạ…” – Loan lí nhí.

Ông Đại thì chỉ ngồi cười híp mắt.

Bữa cơm trưa trở lên vui vẻ và chan hòa khi Loan và mọi người mở lời với nhau nhiều hơn. Qua câu chuyện bên mâm cơm Loan được biết chị Ngọc năm nay 40 tuổi, chị Linh 35, đều đã có hơn mười năm trong nghề.

– “Dạ, để cháu mang bát đũa đi rửa ạ”

Loan nhanh nhảu thu dọn “chiến trường” khi mọi người đã buông đũa hết.

– “Đấy, lại cháu rồi” – Linh nói với điệu bộ giả vờ cáu.
– “Dạ, vâng. Để em ạ” – Loan nói đầy thẹn thùng…
– “Thế có phải chuẩn chỉ không anh Đại nhỉ?”

Linh lại liếc nhìn ông Đại lúc này đang híp mắt nhìn Loan.

– “Nhất anh Đại đấy nhé, có được em nhân viên đẹp như tiên”
– “Các cô cứ luyên tha luyên thuyên. Toàn chết vì cái mồm”

Ông Đại giả đò bực tức đứng lên đi về phòng nằm nghỉ. Ba chị em Ngọc, Linh, Loan thì chung nhau ngủ trên cái giường to ở phòng bên này.

… Gần 2h chiều cửa hàng mới mở cửa trở lại. Công việc buổi chiều vất vả chả kém buổi sáng, thậm chí còn mệt hơn. Loan vừa bê vác, sắp xếp đồ vừa còn phải đứng cùng Ngọc với Linh để xem và nghe các chị hướng dẫn thực hành bán hàng, thu tiền, thu tem phiếu, vào sổ sách, chốt số liệu… Ông Đại thì nằm ngủ trương xác ở trong phòng hơn 3h mới dậy, chắp tay sau mông đi loanh quanh rồi lại vô phòng đọc báo.

Gần 4h30 chiều, hai cánh cửa sổ được đóng sập xuống báo hiệu ngày bán hàng đã hết. Đám đông trước cửa lũ lượt tản dần ra.

Ngọc và Linh nhanh chóng sắp xếp lại tiền hàng, tem phiếu và sổ sách.

– “Loan hôm nay ở lại dọn dẹp nốt rồi lát bàn giao tiền, tem phiếu và sổ sách cho anh Đại nhé. Bọn chị chốt sổ tháng này xong hết rồi đấy”

Hai người phụ nữ nhanh chóng cắp nón dắt xe ra khỏi cửa ngách để lại Loan ú a ú ớ đứng giữa cửa hàng…

– “Cô ơi cô”

Loan giật mình vì tiếng gọi từ đằng sau trong lúc nàng đang lúi húi dọn dẹp. Nàng ngoảnh lại thấy một bà cụ dáng vẻ tiều tụy lom khom bên mép cửa.

– “Dạ, có chuyện gì vậy bà?”
– “Cô cho tôi hỏi, ở đây còn bán hàng không ạ”
– “Dạ chúng cháu đóng cửa rồi bà ạ. Mai bà quay lại giúp cháu nhé”.
– “Cô làm ơn giúp tôi với được không ạ. Mai đầu tháng mới thì làm sao tôi mua được nữa ạ”
– “Dạ, chúng cháu đóng cửa và cũng chốt sổ tháng rồi bà ơi. Sao lúc nãy bà không vào mua ạ? Mai bà quay lại giúp cháu”
– “Cô làm ơn làm phước, tôi già cả thế này, lúc nãy cố chen vào mua nhưng không chen nổi với mấy cô chú thanh niên”
– “Dạ, cháu không bán được đâu bà ơi.”
– “Cô làm ơn làm phước, con dâu tôi đang ốm nghén ở nhà, giờ nó sắp đến kỳ sinh nở rồi, tội lắm cô ơi. Cô bán cho tôi chút đường với sữa, một ít thôi cũng được.”
– “Dạ… nhưng…”
– “Cô ơi, cô làm ơn làm phước, cô giúp cho, bằng không mai tôi cũng không mua được gì với chỗ tem phiếu này nữa mà con dâu tôi nó ốm nghén vật vã ở nhà, tội lắm cô ơi”

Bà lão vừa nói vừa chìa hai tờ tem phiếu phẳng phiu ra trước mặt Loan, đôi mắt bà ngấn lệ trực như muốn khóc.

Loan đón lấy tem phiếu từ tay bà lão, mặt đầy do dự.

– “Bà đợi cháu một lát…”
– “Của bà hai phiếu, mỗi phiếu được mua 1 hộp sữa ông thọ với nửa cân đường. Của bà hết tất cả ba hào bà nhé”.
– “Tôi đội ơn cô nhiều lắm”

Bà cụ lúi húi móc tiền trong túi vải nơi cạp quần đưa cho Loan. Hai mắt bà dưng dưng khi đón túi đường sữa từ tay nàng.

– “Đội ơn cô, trời phật sẽ phù hộ độ trì cho cô”

Bà cụ lọm khọm quay ra. Loan tần ngần đứng đó với tiền và tem phiếu trên tay mà chưa biết làm gì tiếp theo.

Cuối cùng nàng bước lại bàn nghỉ, nơi có thùng tiền, hộp tem phiếu và cuốn sổ bán hàng. Loan cho tiền và phiếu và thùng, lấy sổ và bút ra chỉnh lại con số mà hai bà chị kia vừa chốt.

– “Cô đang làm cái gì đấy?”

Tiếng ông Đại hỏi giật phía sau khiến Loan hoảng hốt gấp vội cuốn sổ lại. Thì ra toàn bộ quá trình từ khi bà lão bước vào cửa hàng đến bây giờ đều bị ông ta trông thấy hết.

– “Dạ, cháu… à em… em…”
– “Ai cho cô cái quyền lén lút bán hàng ngoài giờ làm việc thế hả. Lại còn tẩy xóa, sửa đổi số liệu sổ sách nữa chứ. Cô biết cô vừa phạm tội gì không?”

Ông Đại lớn giọng nói đầy tính nâng cao quan điểm.

– “Dạ em… em…”
– “Cô vào đây tôi nói chuyện”

Ông Đại nói xong hùng hổ đi vào phòng nhân viên phía trong, Loan lếch thếch theo sau.

– “Cô ngồi xuống đây”

Hai người ngồi đối diện nhau bên chiếc bàn ăn cơm hồi trưa.

– “Cô có biết cô vừa làm một việc tày đình không. Thứ nhất, cô bán hàng ngoài giờ, lén la lén lút, cô định biển thủ của công hả? Thứ hai, cô chỉnh sửa số liệu sổ sách, hơn nữa đây lại là số liệu tổng cuối tháng. Ngày mai tôi mang cái này lên trên báo cáo kiểu gì? Thứ ba, hàng cô vừa bán là hàng dành cho kỳ báo cáo ngày mai, như vậy mai sẽ hụt hàng. Đầu tháng đã hụt hàng thì ai chịu trách nhiệm hả”

“Rầm…”

Ông Đại vừa nói vừa đập mạnh xuống bàn khiến Loan giật thót co rúm người lại.

– “Dạ, chỉ là em… thương bà cụ quá… như anh thấy đấy em có biển thủ hay tư lợi cái gì đâu ạ”
– “Thương bà cụ à, vậy ai thương tôi? Tôi là người phải chịu trách nhiệm về hàng hóa, tiền nong và số liệu báo cáo. Ngày mai tôi biết phải giải trình thế nào đây. Cô thật là…” – Vẻ mặt ông Đại tỏ ra hết sức nghiêm trọng.
– “Mai cô viết kiểm điểm. Tôi sẽ đem đơn của cô lên trình cấp trên xem xét. Nhưng tôi nói trước lỗi như này khó thoát bị cho thôi việc”

“Thôi việc”, hai từ như sét đánh ngang tai Loan vậy. Hôm nay là buổi đi làm đầu tiên của nàng, cả cơ nghiệp đã phải đổ vào đây, giờ lại gặp nguy cơ cho thôi việc. Nàng giật nảy người túm lấy tay ông Đại, hai khóe mắt đôi dòng lệ chảy.

– “Anh xem có cách nào gỡ giúp em chứ em đã làm gì đâu nên lỗi phải bị nặng thế ạ”
– “Thế cô nghĩ thế nào là nặng? Tiêu thụ hàng ngoài giờ, sửa đổi số liệu sổ sách chưa nặng thì thế nào mới nặng hả?”

Ông Đại đứng lên gằn giọng, bàn tay búp măng của Loan vẫn đang túm lấy tay ông ta. Lúc này từ trên nhìn xuống ông Đại không khỏi nuốt nước bọt khi tia thấy cái khe sâu hun hút lấp ló dưới cổ áo của Loan.

…

Nàng lúc này đã khóc thành tiếng, từng tiếng nấc khiến cho cái khe sâu kia rung rinh đầy mê hoặc.

– “Anh xem… có cách nào… giúp em… chứ không… em chết mất…”

Nàng vừa nói vừa mếu máo.

Lúc này ông Đại nâng đôi tay của Loan đang nắm chặt tay mình phía dưới lên. Xoa xoa lên đôi bàn tay búp măng, ông hạ giọng nhẹ nhàng…

– “Cách thì có đấy nhưng còn tùy thuộc vào em…”

Như chết đuối vớ được cọc, Loan ngẩng mặt lên.

– “Cách gì vậy anh, anh giúp em với…”
– “Anh bảo rồi, cách thì có nhưng phụ thuộc vào em…”

Ông Đại vừa nói lấp lửng vừa đưa tay lên xoa xoa vai Loan.

– “Em chưa hiểu ạ?” – Loan vẫn ngây ngô hỏi.
– “Chỉ cần em…”

Ông Đại chưa nói hết câu đã cúi xuống ôm chầm lấy Loan.

– “Chỉ cần em chiều anh một chút thì anh sẽ gỡ cho em chuyện này…”

Lúc này ông Đại chính thức lộ nguyên hình lão già dâm dê đê tiện. Tay lão ôm ngang bờ eo thon của Loan vừa xiết vừa xoa.