Tà áo nơi biên cương - Tác giả Cu Zũng

Phần 22: Đài Trang về xuôi
Khoa ngồi một mình trên mỏm đá ở giữa dòng suối Nậm Cha, cậu đưa ống kính máy ảnh hết bên bờ này đến bờ kia. Dòng Nậm Cha chảy dưới chân núi, một bên là rừng thẳm, cũng chính là nơi tập trung đông đảo bà con người dân tộc, 1 bên là ngọn đồi tọa lạc trường Pa Thăm.

Tách tách tách…

Trong ống kính là cảnh mẹ Thương, các cô giáo, các chú bộ đội đồn biên phòng Nậm Hẻo và một số thanh niên trai tráng người dân tộc trong đó có cả bố con A Dếnh đang chăng dây thừng từ bên bờ suối này sang bờ phía trường học.

Một sợi dây thừng to bằng cây mây rừng 5 mùa rẫy được kéo từ bên này sang bên kia. Một đầu buộc chặt vào gốc cây táu xù xì, là là mặt nước vắt ngang suối sang bên phía trường Pa Thăm rồi cột vào cây sến già xanh mướt có vỏ cây loang lỗ, sần sùi.

Ở đầu bên kia rừng, cô Thương mặt lấm tấm mồ hôi, lấy tay quệt vài sợi tóc dính bẹt vào bên gò má đỏ ửng vì nắng, ánh nắng làm ánh lên hàm răng trắng póc, cô nói với anh bộ đội trẻ măng:

– Cháu cột chặt đầu dây vào nhé, gió lớn sẽ làm dây bị trùng xuống, các em không giữ chặt được đâu.

Anh bộ đội có cái áo màu xanh rêu ướt sũng lưng, nhoẻn cười trong nắng trả lời cô Thương, anh trạc tuổi Khoa:

– Vâng cô giáo yên tâm ạ. Bộ đội buộc dây chặt lắm.

Cô Thương gật gù, lấy tay bắc thành loa gọi với sang bờ bên kia:

– Bớ A Páo ơi! Cái dây thừng to như cái cái cây mây 5 mùa rẫy mọc giữa rừng đã cột vào chặt vào cái gốc cây sến chưa? A Páo không buộc chặt, các em nhỏ bị cái dòng Nậm Cha bắt đi là cái cô giáo Như Hoa không tha cho A Páo đâu.

A Páo giằng giằng sợi dây, kéo thật mạnh để kiểm tra nút buộc dây của mình, thấy nó đã chắc chắn mới ngẩng đầu, nhìn về phía Như Hoa đang ở bên cạnh rồi mới cười hớn hở nói thật to cho cả một quãng rừng nghe thấy:

– A Páo khỏe như một con trâu rừng, tay A Páo cứng như cái gỗ lim ở sâu trong rừng. A Páo không để bị tuột cái dây thừng đâu. Ha Ha Ha Ha!!!

Tiếng A Páo cười giòn tan, bay tận vào trong rừng thẳm rồi vọng ra ngoài, xua đi mỏi mệt.

Đúng, mọi người ở đây để buộc dây vắt qua suối Nậm Cha, năm nào cũng thế, khi chưa có cầu tạm, khi chưa có cầu bê tông mà mọi người mong ước thì cứ đến đầu mùa mưa, khi con suối Nậm Cha còn hiền hòa, nước chỉ ngang bụng chân thì các cô giáo cùng các anh bộ đội lại phải kéo một sợi dây thừng to từ bên này sang bên kia. Nước lên chả biết đâu mà lần, có thể nửa tháng nữa, cũng có thể là đêm nay. Đề phòng trước khi nước lên, các em nhỏ dân tộc bám vào sợi dây, lội từ bên này sang bên kia cho an toàn.

“Tách tách tách!!!”

Khoa hướng ống kính máy ảnh vào thứ ở trên vai các cô giáo Pa Thăm. Cô Như Hoa uốn cong tấm lưng, ở trên đó là một cái gùi bằng nứa. Trong gùi là 2 cục đá to. Cô đi đầu.

Cô Tố Quyên cũng vậy, đi theo sau cô Như Hoa. Cô Đài Trang, cô Bích Thảo, cô Thu Huyền, cô Khánh Linh, cô Hạ Vy, và còn có cả cô giáo thực tập Quỳnh Anh. Như một đàn kiến, chị trước em sau, ai cũng lưng đeo gùi đá, oằn mình bám vào sợi dây, mon men lội nước bước từng bước nhỏ. Hễ có chỗ nào chân bị hõm xuống, tạo thành một hố sâu là các cô lại dỡ đá trên lưng, ngồi thụp xuống rồi bỏ đá vào trong hố. Cho đến khi bằng phẳng mới thôi. Nước cao phết, lúc ngồi xuống, có khi nước sâm sấp cằm.

Khoa sững sờ trước những gì mình được chứng kiến. Ở dưới xuôi, cậu được nghe đến một từ nghĩa bóng “cõng cái chữ lên non”, còn ở đây, cậu được chứng kiến một từ nghĩa đen, các cô giáo đang cõng đá.

Ở phía bờ kia, mẹ Thương và các chú bộ đội cũng làm y như vậy, nhưng bắt đầu từ phía bờ đằng kia. Bì bọp! Bì bọp.

Họ đang làm một con đường dưới suối, con đường ẩn dưới lòng suối, điểm mốc là sợi dây trên mặt nước. Cứ thế, từng bước chân, từng hòn đá đã tạo nên một con đường, một con đường độc nhất vô nhị mà chỉ có những đôi chân trần bé nhỏ của các em bé vùng cao mới cảm nhận được mà thôi.

Khoa tự nghĩ và nghĩ mãi không ra, làm thế nào? Bằng cách nào, dùng thủ thuật nhiếp ảnh nào để có thể chụp được con đường dưới suối kia. Nó chập chềnh đá đấy, nó mấp mô đấy. Nhưng nó được làm bằng cả tình người, bằng sự thánh thiện nhất trên thế gian này. Chẳng có một góc máy nào có thể chụp được nó. Khoa thấy bất lực.

Trời đã sập soàng tối. Khoa thẫn thờ ngồi trên mỏm đá, mọi người đã về từ lâu. Dân bản về với dân bản. Bộ đội về với đồn biên phòng. Các cô giáo đã về trường chuẩn bị bữa tối. Chỉ còn Khoa. Khuôn mặt Khoa như người mất hồn nhưng trong lòng Khoa đang nghĩ nhiều lắm. Tất cả những gì mà cậu được chứng kiến từ ngày lên đây cho đến ngày hôm nay sẽ mãi mãi ám ảnh cuộc đời cậu. Cậu đã hiểu thật kỹ, thật rõ những vất vả chuân chuyên của mẹ và các cô giáo. Cũng hiểu được, một con chữ ở trên này quý giá biết nhường nào.

– Sao Khoa còn chưa về?

Đang nghĩ ngợi lung tung, Khoa ngoảnh lại thì nhìn thấy Quỳnh Anh bì bõm lội ra chỗ mỏm đá nơi cậu ngồi. Ánh chiều chạng vàng nên Khoa không nhìn thấy đôi chân thuôn dài của Quỳnh hiện rõ vì quần ướt dính bết vào chân. Chưa kịp trả lời thì Quỳnh Anh đã trèo lên được tảng đá, hỏi thêm:

– Hôm nay chụp được nhiều không?

Khoa gật đầu, nhìn khuôn mặt nhỏ bé, nhìn những giọt mồ hôi lấm tấm trên khuôn mặt của Quỳnh Anh, cô bé mà anh có duyên gặp hôm từ Hà Nội lên đây. Hai đứa còn có một kỷ niệm là cậu che cho cô đái ở sau xe khách. Cái khăn mùi xoa mà Khoa đưa cho Quỳnh Anh lau bím đến giờ vẫn chưa nhận lại.

– Quỳnh Anh có mệt không? Sao không về trường nghỉ ngơi đi, Khoa thấy Quỳnh Anh cõng đá suốt buổi chiều mà.

Quynh Anh cười hì hì, lắc đầu, thò chân xuống đá nước suối:

– Cô Thương và các chị xúi Quỳnh Anh cõng toàn viên đá nhỏ, không mệt mấy. Hì hì hì hì!!!

Tiếng con chim rừng bay đi kiếm mồi kêu choạc choạc tìm đường về tổ khi cái ông mặt trời khuất sau đỉnh núi. Tiếng lao xao vì gió luồn qua các gốc cây cổ thụ. Nước suối cũng chuyển động mạnh làm sóng đập vào tảng đá nơi Khoa và Quỳnh Anh đang ngồi làm nước bắn lên bọt trắng xóa. Hai đứa im lặng lắng nghe tiếng rừng, ngửi mùi thiên nhiên hoang dã, lấy chân nghịch nước.

Rồi Khoa thở dài não nượt:

– Lên đây rồi mới thấy mẹ và các cô giáo vất vả quá.

Đến lượt Quỳnh Anh gật đầu, một tiếng thở dài nối tiếp với Khoa:

– Ừ, Quỳnh Anh không nghĩ là sẽ vất vả đến như thế này.
– Bao giờ Quỳnh Anh hết thực tập?
– “Còn nửa tháng nữa.”, Quỳnh Anh đáp.
– Thế tốt nghiệp xong Quynh Anh định dạy học ở đâu? Chắc là ở dưới xuôi à?

Quỳnh Anh im lặng không đáp. Cô đã có chỗ xin việc ở trường tiểu học dưới Hà Nội. Chỉ đợi cô tốt nghiệp là sẽ được nhận vào dậy. Không dám trả lời câu hỏi của Khoa, để đánh trống lảng, Quỳnh Anh hỏi lại:

– Nghe cô Thương bảo Khoa sẽ dùng những tấm ảnh chụp trên này để làm luận văn tốt nghiệp và triển lãm à?

Thấy Quỳnh Anh không trả lời, Khoa cũng không gặng hỏi, bởi cậu hiểu, không một ai, không một cô gái trẻ nào cam lòng lên trên này nếu ở dưới xuôi có công việc ổn định.

– Ừ.
– Thế khi nào triển lãm thì báo cho Quỳnh Anh nhé, mình sẽ rủ bạn mình đi xem.

Tự nhiên Khoa thấy Quỳnh Anh đẹp đến lạ, đẹp như một bông hoa tam giác mạch vừa mới nở, vừa trắng vừa hồng. Từ ngày lên đây, cũng hiếm khi Khoa nói chuyện riêng và lâu với Quỳnh Anh như thế này.

– Thế đi cùng bạn trai hay bạn gái?

Hỏi xong, Khoa nháy mắt có ý trêu. Đáp lại lời Khoa thì Quỳnh Anh tụt xuống nước, lội bì bõm về phía bờ, mông đít lắc lư như trêu tức đôi mắt của Khoa.

Lên bờ, Quỳnh Anh nhí nhảnh nói rõ to:

– Cả 2.

Rồi Quỳnh Anh hái vài nhành hoa tam giác mạch bên bờ suối thành một bó sau đó giơ giơ về phía Khoa:

– Cô Thương bảo Quỳnh Anh ra gọi Khoa về. Tối nay các cô giáo tổ chức tiệc đấy, Khoa về sớm đi.

Nhìn bóng Quỳnh Anh nghiêng nghiêng trên con dốc, Khoa bỗng nhớ ra, tối nay có tiệc. Là tiệc chia tay chị Đài Trang.

…

Bên ánh lửa bập bùng giữa bếp, 9 cô giáo và Khoa quây quần, gió lạnh từ rừng thổi vào rì rùng làm ngọn lửa chập chờn như muốn tắt. Ấy thế mà không tắt, gió thổi càng làm cho ngọn lửa nồng nàn hơn, tiếng gỗ nổ lép bép. Cô Thương ngồi cạnh Khoa, cô nhìn tất cả các cô giáo rồi cuối cùng nhìn Đài Trang:

– 5 Năm Đài Trang gắn bó với trường Pa Thăm, cũng đã đến lúc em phải về xuôi, chị biết trong thời gian qua em đã cố gắng rất nhiều, chịu đựng những khó khăn vất vả trên này rất nhiều. Thay mặt các học sinh, chị chúc em mạnh khỏe. Dù có công tác ở đâu, hãy cố gắng làm một giáo viên tốt em nhé. Chị không có quà gì, chỉ có 1 giò lan rừng tím tặng em về làm quà.

Nói xong, cô Thương cầm một khúc gỗ có mọc lên một nhánh hoa lan màu tím đưa cho Đài Trang.

Đài Trang thút thít cầm giò phong lan. Đặt nó vào lòng, nhìn chằm chằm vào màu tím ở cánh hoa. Không dám nói một lời. Bởi vì giờ đây, nếu cô nói một câu thôi thì sẽ òa khóc.

Tuổi thanh xuân của Đài Trang chưa hết, nhưng có thể nói, phần nhiều cái tuổi đẹp nhất của cô đã gắn bó với bản Pa Sam Dề, với điểm trường tiểu học Pa Thăm, với các em nhỏ người đồng bào dân tộc rồi. Giờ phải chia xa, cảm giác bồi hồi, xao xuyến.

Hạ Vy thổi thổi một cái bắp ngô vừa mới vớt trong nồi cái nồi gang sôi ùng ục cầm trên tay, đưa cho Hạ Vy:

– Em gái nhỏ, về xuôi nhớ không được quên các chị trên này đâu đấy nhớ. À nhớ lời các chị nhờ chưa, tìm mua các loại sách nâng cao cho tụi nhỏ, loại cũ cũng được. Chị thấy bảo ở xuôi người ta toàn cân đồng nát. Rồi gửi lên đây cho bọn chị, nhớ chưa.

Đài Trang gật đầu. Cô không nhớ là các chị dặn chuyện này bao nhiêu lần rồi. Ở trên này thiếu thốn sách lắm, thèm sách lắm.

Khánh Linh ngồi xuống bên cạnh, xoa xoa vào mái tóc mềm mượt trải thượt xuống tận thắt lưng của Đài Trang rồi nhẹ nhàng nói:

– Lấy chồng xong làm chuyến tuần trăng mật trên này đi. Rồi 2 vợ chồng lên đây bọn chị dẫn đi chợ phiên, đi thăm đồn biên phòng, đi vào từng tìm ong mật, chặt măng non, có mà chồng em chả thích mê ấy chứ.

Cứ thế, cứ thế, từng người từng người, mỗi người một lời vừa là động viên, vừa là an ủi tâm trạng buồn rầu của Đài Trang. Lấy trà xanh trồng sau lớp học thay rượu. Các cô giáo vui buồn bên ánh lửa bập bùng, gió mỗi lúc một mạnh lên.

Đêm đã gần khuya, cũng chẳng có ai có tâm trạng đi ngủ, cứ rủ rỉ, rù rì thay nhau mỗi người một chuyện, lấy câu chuyện làm quà mang về miền xuôi.

Đài Trang nặn từng chữ, lấy tay quệt nước, không biết có phải là do xúc động nên nước mắt chảy ra hay là do khói bếp lèn vào:

– Sáng mai, 3 giờ… em đi. Em… em… về. Các chị… ở lại… mạnh giỏi. Em có mua quà cho từng đứa rồi… ghi tên từng… đứa. Sáng… mai… các chị… đưa… cho chúng nó. Bảo là em… về quê mấy… hôm rồi… em lại lên. Không… hức hức… chúng nó lại đuổi… theo xuống tận… chân núi… tội lắm… Hu hu hu hu hu!!!

Nói đến đây. Đài Trang òa khóc. Khóc nức nở như một đứa trẻ con xa mẹ. Cô Thương quệt nước mắt quay đi, cô Như Hoa, cô Thu Huyền, cô Khánh Linh, cô Hạ Vy, cô Tố Quyên, cô Quỳnh Anh, chả ai bảo ai, cùng dấm dứt khóc nhè nhẹ.

Gió thổi càng lúc càng mạnh, các cô im lặng không nói gì, nhường chỗ cho tiếng gió rừng, cho tiếng thú hoang vọng về, hòa lẫn tiếng máy ảnh “tanh tách” của Khoa.

Thấy không khí im ắng, Khoa buông máy ảnh lủng lẳng trước ngực, hỏi chị Đài Trang:

– Sao chị không đợi sáng hãy đi. 4 giờ trời còn tối lắm, đi sao được.

Nhưng đáp lại lời Khoa càng là không gian im lặng, im lặng đến đáng sợ vì Đài Trang và các cô giáo đều không trả lời. Mãi lâu, mẹ Thương mới vừa dập dập đống lửa cho nó hết cháy, chỉ còn lại ánh sáng của than hồng, vừa nói:

– Cô giáo Pa Thăm phải trốn học sinh mới về xuôi được.

…

Khoa trằn trọc không sao ngủ nổi. Cũng đã khuya lắm rồi. Sau “tiệc liên hoan” chia tay chị Đài Trang, Khoa về phòng của mẹ ngủ. Đúng như lời mẹ nói, từ sau đêm định mệnh ấy, mẹ đã sang phòng bên kia ngủ với các chị, để lại mình Khoa ngủ một mình. Mà cũng lạ, kể từ lần đầu tiên với chị Bích Thảo, chị Hạ Vy, chị Thu Huyền và sau cùng là với mẹ thì với bất kỳ ai trong 4 người trên đều không có lần thứ 2 với Khoa. Khoa cũng có vài lần bóng gió với chị Bích Thảo, chị Hạ Vy, chị Thu Huyền. Nhưng tuyệt nhiên không ai bảo ai đều cố tình tảng lờ như không hiểu ý của Khoa. Thành ra Khoa bị “treo chim”.

Ngồi ngẫm nghĩ lại, có 1 người trong bóng tối mà Khoa vẫn muốn biết đó là ai, người mà hồi Khoa mới lên đây thường có sang phòng này “bú buồi trộm” lúc Khoa ngủ. Lúc đầu Khoa còn tưởng là mẹ Thương, nhưng mẹ đã giải thích người đó không phải là mẹ.

Khoa suy nghĩ đến phương pháp loại trừ. Điểm trường Pa Thăm có tất cả 9 cô giáo. Đầu tiên là loại trừ 4 người gồm có mẹ Thương, Bích Thảo, Hạ Vy và Thu Huyền. 4 người này nếu muốn thì không cần phải vụng trộm.

Người thứ 5 loại trừ là Quỳnh Anh, cô giáo thực tập. Quỳnh Anh không phải thèm khát gì vì mới lên đây.

Người thứ 6 loại trừ là chị Khánh Linh. Chị là người đã có chồng, thi thoảng vẫn về xuôi cấy giống nhưng không đậu mà thôi. Chị ấy nếu muốn thì cũng có thể nói thẳng với Khoa. Chính chị ấy là người dắt mối cho Khoa đến với chị Thu Huyền lúc ở chợ phiên Tả Sín Chài.

Người thứ 7 loại trừ là chị Như Hoa, chị ấy đã lấy chồng là A Páo, bố của A Dếnh.

Vậy chỉ còn 2 người trong tầm khả nghi, một là Đài Trang, hai là cố giáo mét năm hai Tố Quyên. Nhưng nghĩ thế nào thì cũng không thể tưởng tượng ra một người thuần khiết và hình như là còn trinh trắng, theo như lời mẹ nói, Đài Trang có thể làm chuyện đó.

Vậy khả nghi lớn nhất là Tố Quyên, nhìn chị Tố Quyên thấp thấp vậy thôi nhưng mông và ngực to lắm, căng tràn như muốn làm rách quần áo. Dáng người chị phải nói là cực dâm. Chị chịu đựng không được nên làm ra hành động đó cũng là hợp với lẽ thường.

Nhưng sao mấy hôm nay, lúc Khoa ngủ một mình lại không thấy chị ấy mò sang nhỉ? Cơ hội rõ ràng thế mà, còn an toàn hơn so với lúc Khoa ngủ với mẹ Thương. Không lẽ…

Khoa chập chờn nghĩ ngợi lung tung, cậu chờ đợi điều thần kỳ xuất hiện vào đêm nay. Khoa sẽ bắt tận tay, day tận vú người bú buồi trộm. Nhìn ra phía cửa phòng không khóa, Khoa chờ đợi.